Firma traci płynność finansową, brakuje jej środków na poprawę sytuacji, a zadłużenie u prywatnych przedsiębiorców i w Urzędzie Skarbowym oraz ZUS-ie narasta. Banki widząc kondycję finansową takiego zakładu nie chcą udzielić kredytu. Co robić w takiej sytuacji? Czy ogłoszenie upadłości to jedyne rozwiązanie? Jak sprzedać upadającą firmę, aby zachować ciągłość funkcjonowania przedsiębiorstwa?
Ustawa z dnia 28 lutego, 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2015 r. poz., 233 z późn. zm.) od 1 stycznia 2016 r. przewiduje instytucję zwaną „przygotowaną likwidacją”. Zgodnie z nią upadająca firma może zostać sprzedana na podstawie wcześniej uzgodnionych i zatwierdzonych przez sąd warunków sprzedaży. Umożliwia to szybsze przejęcie przedsiębiorstwa, dzięki czemu dotychczasowe rynki zbytu oraz renoma firmy nie ucierpią.
Kiedy można ogłosić upadłość?
Zgodnie z prawem upadłościowym, aby móc ogłosić upadłość firmy, musi stać się ona niewypłacalna. Co to znaczy? Nie chodzi o złą sytuację finansową zakładu trwającą dłuższy czas. Przez niewypłacalność rozumiemy brak zdolności do pokrywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych przez okres 3 miesięcy, a także sytuację, kiedy zobowiązania przekraczają wartość majątku i trwa to ponad 2 lata.
Nie tylko właściciel zadłużonej firmy może wnioskować o upadłość
Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić właściciel firmy, ale także każdy z jego wierzycieli. Ponadto, jeżeli firmie została udzielona pomoc publiczna o wartości powyżej 100 tys. euro, wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć organ udzielający tej pomocy. W stosunku do dłużnika, wobec którego prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego, z takim wnioskiem może wystąpić zarządca ustanowiony w tym postępowaniu.
Właściciel firmy ma 30 dni na złożenie w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości. Termin ten liczy się od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. Nie można ogłosić upadłości przedsiębiorcy w okresie od otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do jego zakończenia lub prawomocnego umorzenia. Ponadto, w przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i wniosku restrukturyzacyjnego w pierwszej kolejności rozpoznaje się wniosek restrukturyzacyjny, co daje pierwszeństwo postępowaniu naprawczemu.
Wniosek o ogłoszenie upadłości
Zgodnie z prawem upadłościowym wniosek o ogłoszenie upadłości musi spełniać wymogi formalne. Art. 22 ust. 1 ustawy wymienia niezbędne elementy: imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę oraz numer PESEL, miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres, wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika. Wnioskodawca musi uzasadnić i uprawdopodobnić okoliczności, które skłaniają go do podjęcia takich kroków. Wraz z wnioskiem trzeba dokonać wpłaty zaliczki na poczet prowadzonego postępowania. Jest to kwota ok. 4 tys. zł. Sąd może zabezpieczyć majątek przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. Oznacza to, że na każdą czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu (na przykład sprzedaż), przedsiębiorca musi uzyskać zgodę nadzorcy, w przeciwnym razie czynność będzie nieważna.
Decyzja sądu zawarta w postanowieniu
Dzień upadłości firmy to dzień wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Od tego dnia majątek firmy staje się masą upadłości, z której będą spłacani wierzyciele. Po ogłoszeniu upadłości do nazwy firmy dodaje się dopisek „… w upadłości”. Postanowienie o ogłoszeniu upadłości zawiera imię i nazwisko dłużnika (upadłego) albo jego nazwę, miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres oraz numer PESEL. W postanowieniu sąd wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia wierzytelności w terminie 30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze. Ponadto wzywa osoby, którym przysługują prawa i roszczenia ciążące na nieruchomości należącej do upadłego. Sąd wyznacza również sędziego-komisarza i zastępcę sędziego-komisarza oraz syndyka.
Prepack, czyli przygotowana likwidacja
Do wniosku o ogłoszenie upadłości można załączyć wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub znacznej części przedsiębiorstwa. Wniosek ten musi zawierać przynajmniej określenie ceny i kupującego, to znaczy, że upadający przedsiębiorca i nowy inwestor muszą porozumieć się jeszcze przed ogłoszeniem upadłości. Do tego wniosku trzeba dołączyć opis i oszacowanie składników dokonane przez biegłego sądowego. Cenę sprzedaży określi sąd na podstawie opinii biegłego. To jest minimalna kwota, za jaką można sprzedać majątek.
Wniosek o zatwierdzenie będzie mógł również przewidywać, że wydanie nabywcy przedsiębiorstwa nastąpi z dniem ogłoszenia upadłości. W takim przypadku nabywca musi wpłacić całą cenę sprzedaży na rachunek depozytowy sądu. Dowód tej wpłaty stanowić będzie załącznik do wniosku.
Prepack’u nie można stosować wówczas, jeżeli składniki majątku są objęte zastawem rejestrowym, a umowa przewiduje przejęcie tych składników majątku. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy zastawnik wyrazi na piśmie zgodę na zwolnienie z zastawu i ta zgoda zostanie załączona do wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży.
Jaka cena?
Sąd uwzględnia wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży, jeżeli cena jest wyższa od kwoty możliwej do uzyskania w postępowaniu upadłościowym pomniejszona o koszty tego postępowania. Sąd uwzględni również ten wniosek, jeżeli cena będzie zbliżona do tej określonej przez sąd, ale tylko wówczas, jeżeli przemawiał będzie za tym ważny interes publiczny lub możliwość zachowania przedsiębiorstwa. Sąd zatwierdza warunki sprzedaży w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości. Od tego postanowienia w terminie 7 dni od obwieszczenia można wnieść zażalenie.
Podpisanie umowy
Syndyk ma 30 dni na podpisanie umowy sprzedaży na warunkach określonych w postanowieniu. Ustawodawca opowiada się za sprzedażą firmy, jako całości, jeżeli jest to wykonalne. Daje to możliwość uzyskania lepszej ceny. Ponadto istnieje ewentualność, że kupujący przejmując całość przedsiębiorstwa będzie kontynuował działalność.
Przedsiębiorstwo bez obciążeń, za to z koncesjami
Kupujący nabywa przedsiębiorstwo bez obciążeń, nie przejmuje żadnego zadłużenia dotychczasowego właściciela. Na kupującego natomiast przechodzą wszelkie koncesje, zezwolenia, licencje i ulgi. Kupujący może również pozostać przy dotychczasowej nazwie firmy. Zgoda sprzedającego jest wymagana tylko wtedy, jeżeli w nazwie jest nazwisko właściciela upadłej firmy.
Autorka: Barbara Chrzanowska
Data publikacji: 19.10.2016 r.
