Przedsiębiorczość to zorganizowany proces działań ukierunkowany w danych warunkach na wykorzystanie pomysłu w celu generowania korzyści na rynku (z respektowaniem obowiązującego prawa). Wiąże się z nim szansa odniesienia sukcesu (rozwój inicjatywy, przychody), lecz również ryzyko porażki.
Osoba przedsiębiorcza to ktoś chętny do podejmowania różnych spraw i umiejący je pomyślnie załatwić.
Przedsiębiorczość nie jest cechą wrodzoną, jak twierdzą niektórzy, usprawiedliwiając tym swoją niechęć do podjęcia aktywności gospodarczej. Dotychczas nie wykryto w chromosomach człowieka genu odpowiedzialnego za dziedziczenie przedsiębiorczości. Natomiast specyficzne jednostce reakcje układu nerwowego mogą ułatwiać rozwój umiejętności i zachowań, budujących postawę przedsiębiorczą. Istotną rolę odgrywa też szeroko rozumiane wychowanie. Uwarunkowania stworzone przez rodzinny dom, ale również wpływ rówieśników, doświadczenie zdobywane w trakcie rozwoju młodego człowieka oraz edukacji. To również cały obszar wiedzy, którą możemy nabywać świadomie, oraz umiejętności, które możemy rozwijać i doskonalić. Pod jednym warunkiem: że tego chcemy. Zasobami osobistymi, które sprzyjają aktywności gospodarczej są: sumienność, rzetelność, punktualność, optymizm, odporność na niepowodzenie, zaangażowanie, upór w dążeniu do celu, planowanie działań i rozliczanie się przed sobą z ich realizacji, doskonalenie własnych umiejętności, uczenie się, oszczędność – racjonalne gospodarowanie zasobami i inne.
Jeśli przedsiębiorczość realizuje osoba przedsiębiorcza, to zwiększa się szansa sukcesu.
Skąd wziąć pomysł na rodzaj działalności pozarolniczej
a/ realizacja własnych predyspozycji zawodowych, pasji, hobby, zamiłowań,
b/ wywiad w środowisku – czego brakuje (towary, usługi), co stanowi uciążliwość dla mieszkańców,
c/ rozmowa z osobami prowadzącymi działalność (inspiracja, możliwość współpracy), rozejrzeć się wnikliwie w otoczeniu,
d/ Ośrodki Doradztwa Rolniczego – porozmawiać z pracownikami w poszukiwaniu inspiracji,
e/ skorzystać z pomocy punktów konsultacyjnych Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości tworzących ogólnopolską sieć liczącą 110 punktów, świadczących bezpłatne usługi informacyjne dla przedsiębiorców oraz osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą z zakresu szeroko rozumianego rozwoju przedsiębiorczości oraz dostępnych form wsparcia dla przedsiębiorców (www.parp.gov.pl wyszukiwarka wg województw). Warto sięgnąć do licznych publikacji i innych materiałów zawartych na tej stronie. Można również bezpłatnie odbyć kursy e-learningowe dla przyszłych przedsiębiorców (Akademia PARP – www.akademiaparp.gov.pl),
f/ sięgnąć kierunkowo do Internetu. Znajdziemy tam kilkanaście stron internetowych poświęconych pomysłom na biznes. Ponadto „żyją” fora dyskusyjne i przeżywające aktualnie rozkwit portale społecznościowe,
g/ wdrożone gdzie indziej pomysły, których na lokalnym rynku jeszcze nie ma. Ale trzeba się dobrze przyjrzeć jak funkcjonują tam gdzie je poznaliśmy, zdobyć wiedzę o klientach, ich upodobaniach, tradycjach, dokonać analizy, czy „u nas ten pomysł znajdzie nabywców”.
Przydatne przy poszukiwaniu pomysłu może okazać się:
• wnikliwa inwentaryzacja zasobów lokalnych – przyroda, architektura, kultura, tradycje, historia, ludzie (wspólnota), kulinaria,
• analiza strategii rozwoju gminy (powiatu), obserwacja następujących zmian, wizja miejscowości za kilka lat,
• wykonanie (lub skorzystanie z już istniejącej) analizy SWOT miejscowości, gminy – refleksja jak wykorzystać istniejący potencjał,
• stworzenie mapy swojego potencjału (przyszłego przedsiębiorcy) – ulubione zajęcia, profesjonalnie wykonywane czynności, cechy charakteru, predyspozycje, pasje (hobby), sytuacja rodzinna (ew. wsparcie ze strony bliskich), ilość czasu możliwego poświęcenia pracy, umiejętności, wykształcenie, dotychczasowe doskonalenie i rozwój (możliwość i gotowość w bliskiej przyszłości).
Polska wieś jako miejsce aktywności ekonomicznej:
• zmniejszanie wymiaru rolniczego: około 60% ludności wiejskiej nie ma już żadnego związku z produkcją rolniczą i użytkowaniem ziemi rolniczej, wśród aspiracji perspektywa bycia rolnikiem uchodzi za mało atrakcyjną,
• około jedna trzecia mieszkańców wsi żyje głównie lub wyłącznie z rolnictwa, grupa ta dość szybko maleje,
• na przestrzeni ostatnich 12 lat liczba mieszkańców wsi nieustannie wzrasta, wieś jest coraz chętniej wybierana jako miejsce zamieszkania; nawet 50% młodzieży wiejskiej i 13% miejskiej deklaruje chęć zamieszkania na wsi,
• średnia wielkość gospodarstwa wynosi niespełna 10 ha,
• opłacalne ekonomicznie mogą być tylko gospodarstwa znacznie większe od średnich w kraju, mniejsze muszą łączyć działalność w rolnictwie z poszukiwaniem dochodów poza rolnictwem,
• stosunkowo młoda jest populacja mieszkańców wsi polskiej – odsetek osób w wieku 65 lat i więcej należał w 2010 r. do najniższych w Unii Europejskiej,
• następuje poprawa poziomu wykształcenia ludności wiejskiej, w porównaniu z miastem, jednak odsetek ludności z wykształceniem wyższym jest trzykrotnie niższy,
• ponad 50% ludności wiejskiej korzysta z Internetu,
• udział dochodów z indywidualnego gospodarstwa rolnego w budżecie gospodarstw domowych stanowi około 68%, w pozostałych gospodarstwach wiejskich tylko 12%,
• zanika zjawisko konfliktu między miastem a wsią,
• poprawie ulega materialny standard życia mieszkańców wsi, postępuje równocześnie społeczno-ekonomiczna polaryzacją wsi,
• dochody gospodarstw domowych na wsi są podobne jak w mieście,
• młodzież wiejska ma coraz wyższe aspiracje edukacyjne i materialne, niewiele różniące się od aspiracji młodzieży miejskiej,
• około 700 tys. mieszkańców wsi przebywa za granicą,
• blisko 15 mln ludzi zamieszkuje na wsi (14.935.000) co stanowi 39,1% ludności kraju, w miastach 23.264.000 osoby ,
• mieszkańcy wsi są w mniejszym stopniu narażeni na patologie (nadużywanie alkoholu, branie narkotyków, papierosy, wizyty u psychiatry, bycie sprawcą lub ofiarą łamania prawa) niż mieszkańcy miast czy wyższa i średnia kadra kierownicza,
• dobrostan społeczny, czyli posiadania wsparcia społecznego (brak poczucia osamotnienia, poczucie, że jest się kochanym i szanowanym, oraz liczba przyjaciół) jest częściej udziałem mieszkańców wsi niż miast,
• ponad 1/5 obszarów wiejskich w Polsce jest objęta siecią Natura 2000.
Szansą dla mieszkańców wsi jest rozwój pozarolniczej działalności w miejscu zamieszkania lub przy obecnym rozwoju technologii informatycznych wykonywanie prac zarobkowych na odległość, np.: budowa stron www, aktualizacja treści na nich, prowadzenie blogów, telemarketing, programowanie, administrowanie serwerami, grafika komputerowa, skład publikacji, opracowywanie wydawnictw, wirtualne biuro, crowd funding, reklama, pozycjonowanie, szkolenia e-learningowe, prowadzenie sklepu internetowego ze sprzedażą wysyłkową.
Formy prawno-organizacyjne przedsiębiorstw (działalności gospodarczej)
Najbardziej rozpowszechnioną formą jest działalność prowadzona jednoosobowo (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG – www.firma.gov.pl) lub z zaangażowaniem członków najbliższej rodziny (np. www.kajaki-barycz.pl).
Formą bardziej zaawansowaną jest spółka. Z ekonomicznego punktu widzenia jest ona zrzeszeniem osób lub kapitału celem prowadzenia działalności gospodarczej. W sensie prawnym jest to natomiast umowa zawierana przez wspólników celem prowadzenia wspólnego przedsiębiorstwa zarobkowego lub osiągnięcia w innej formie wspólnego celu gospodarczego. Nie zawsze muszą to być dwaj lub więcej wspólników. Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (Sp. z o.o.) może założyć jedna osoba. Wśród spółek wyróżniamy spółki cywilne oraz spółki prawa handlowego, które z kolei dzielą się na kapitałowe i osobowe.
Przykłady, które mogą posłużyć jako inspiracje a także pomoc merytoryczna:
• historie mieszkańców wsi i małych miast, którzy rozpoczęli własną działalność gospodarczą – z doświadczeń Programu Mikropożyczek Fundacji Wspomagania Wsi: http://ww.org.pl/strona.php?p=380,
• przykłady wiosek, które znalazły swoją specjalizację: http://ww.org.pl/strona.php?p=381,
• ponad 3200 przykładów opisanych w ramach projektu Agrinpol I i II oraz uaktualnianych na bieżąco, wyszukiwarka wg mapy, branż: www.agrinpol.pl/index/,
• „ABC przedsiębiorczości na obszarach wiejskich” – publikacja prowadzi czytelniczkę/czytelnika przez proces planowania działalności, analizę opłacalności, rejestrację oraz dostarcza informacji potrzebnych w podjęciu niektórych decyzji; w części 5 zawarto kilka opisów powstania i funkcjonowania firm na terenach wiejskich www.fdpa.org.pl/publikacje,
• „Kariera OK. jesteśmy przedsiębiorczy” – publikacji prowadzi czytelniczkę/czytelnika krok po kroku przez budowanie gotowości do własnej firmy, proces planowania działalności, przybliża możliwość pozyskania środków finansowych, „oswaja” procedury formalne, wspiera w wyborze sposobu opłacania podatków: www.karieraok.pl/publikacja,
• kurs e-learningowy z wykorzystaniem treści powyższej publikacji: www.karieraok.pl/e-learning.
Przygotowanie produktu
Spojrzenie na rynek:
• Kim będą moi klienci?
Grupy celowe (np. dzieci – wiek?, młodzież – wiek?, rodzice, kobiety/mężczyźni, seniorzy, grupy towarzyskie, miłośnicy przyrody, osoby niepełnosprawne, posiadacze/użytkownicy samochodów, itp.), ich potrzeby, gdzie obecnie nabywają te produkty
• Jakie rysują się szanse na przyszłość?
Czy liczba klientów będzie się zwiększać czy zmniejszać? Dlaczego? Czy Twój produkt znajdzie naśladowców (konkurencja)? Czy dojdzie do współpracy w środowisku lokalnym czy do rywalizacji o klienta?
• Co robią moi konkurenci?
Czy obecnie „Twój” przyszły produkt jest dostępny na rynku? Czym Twoja oferta będzie odróżniała się od innych? Jak długo działają już na lokalnym rynku konkurenci? Jak oceniana jest ich oferta i sposób obsługi klienta?
Spojrzenie na produkt:
• Czy spełnia wymogi rynku?
W gospodarce rynkowej klienci mają określone oczekiwania wobec produktu. Czy proponowany produkt spełni ich oczekiwania? Jeśli nie – to trudno będzie mu konkurować z innymi. Jakimi walorami będzie się cechował?
• Czy można go udoskonalić?
Po pewnym czasie nawet najlepsze produkty „starzeją się”. Klienci oczekują, że będą one udoskonalane, modyfikowane. W przeciwnym razie zainteresowanie nimi zmniejsza się, tym samym maleje sprzedaż, a w konsekwencji Twoje zyski. Zwłaszcza turyści przyjeżdżający corocznie „szukają” nowości i porównują ze stanem poprzednim;
• Co powoduje, że Twój produkt ma szczególny charakter?
Najlepiej, aby produkt odróżniał się od innych, posiadał zalety akceptowane przez klientów;
Umiejscowienie na rynku:
• Do kogo chcesz dotrzeć ze swoim produktem?
• Kto najchętniej go kupi?
Ustalenie celów gospodarczych:
• Jakie cele chcesz osiągnąć? W bliskiej perspektywie czasowej (do 0,5 roku po wejściu na rynek) i dłuższej (2-3 lata)?
Autor: Krzysztof Kacuga
Data publikacji: 2012 r.