Zakładanie gospodarstwa agro-ekoturystycznego

W rolnictwie obserwuje się polaryzację gospodarstw rolnych w zakresie ich zamożności. W przypadku osiągania niskich dochodów, rolnicy mogą podejmować dodatkową działalność, np. w sferze agroturystycznej.W tym celu należy przeprowadzić remonty i modernizację domów oraz innych zabudowań gospodarskich (np. stodoły, spichlerze, kuźnie), aby stworzyć odpowiednią bazę turystyczną do przyjęcia gości.

W artykule przedstawiono najważniejsze etapy zakładania gospodarstwa agro-ekoturystycznego na przykładzie Wiejskich Domów Pracy Twórczej „Uroczanka”. Zwrócono uwagę na podstawowe zagadnienia związane z zagospodarowaniem turystycznym (w szczególności bazy do prowadzenia warsztatów i szkoleń z zakresu dziedzictwa kulturowego wsi, a także bazy noclegowej), źródłami finansowania działalności agroturystycznej, poniesionymi kosztami prowadzenia usług turystycznych na obszarach wiejskich, przychodami i dochodami oraz promocją obiektu agroturystycznego. Dokonano również analizę SWOT prowadzenia tego typu usług na wsi, potrzebną do opracowania biznesplanu i strategii działalności. Materiał dokumentacyjny danego pomysłu uzupełniają zdjęcia poszczególnych etapów działań.

Istota zagospodarowania turystycznego na wsi
W literaturze przedmiotu można spotkać wiele terminów definiujących istotę zagospodarowania turystycznego. Według J. Sikory jest to „działalność mająca na celu przystosowanie środowiska naturalnego i społeczno-kulturowego do potrzeb turystyki”. Jest to inaczej adaptacja terenu, obiektów oraz wartości kultury materialnej i niematerialnej na użytek ruchu turystycznego i rekreacyjnego. Niezbędne staje się zatem zapewnienie turystom atrakcyjnych warunków pobytu w miejscu realizacji podróży, bezpiecznego dojazdu do miejsc przeznaczenia i miłego powrotu.
W zagospodarowaniu turystycznym wyróżnia się trzy podstawowe obszary działań. Pierwszy obejmuje te elementy, które służą przystosowaniu do potrzeb turystyki walorów środowiska przyrodniczego i społeczno-kulturowego stanowiących podstawowy cel wyjazdów turystycznych. Drugi umożliwia sprawny i bezpieczny dojazd do miejscowości i obiektów stanowiących cel wyjazdu turystycznego. Natomiast trzeci zapewnia turystom niezbędne warunki pobytu w miejscu lub na szlaku będącym celem podróży (wyposażenie ich w odpowiednie urządzenia techniczno-użytkowe umożliwiające zaspokojenie potrzeb turystów, a w pierwszej kolejności potrzeby noclegowo-żywieniowe).
Zagospodarowanie turystyczne stanowi infrastrukturę turystyczną miejscowości, regionu, która obejmuje:
•    bazę noclegową, stwarzającą turystom warunki przebywania poza miejscem swojego stałego zamieszkania dłużej niż jeden dzień;
•    bazę żywieniową, oferująca potrawy kuchni regionalnej i lokalnej;
•    bazę komunikacyjną, która decyduje o dostępności przestrzeni turystycznej i poruszaniu się w jej granicach;
•    bazę towarzyszącą, zaspokajającą pozostałe potrzeby materialne i niematerialne, w tym duchowe turystów (kantor, rezerwacja biletów, punkt informacji turystycznej, wypożyczalnia i sprzedaż sprzętu sportowo-rekreacyjnego, organizacja imprez wykorzystujących elementy dziedzictwa kulturowego wsi);
•    dostosowanie kadry do specyfiki turystyki wiejskiej (stroje, sposób myślenia i działania kadry).

Przedstawiając istotę zagospodarowania turystycznego, należy zwrócić uwagę na dostosowanie do wymogów klientów dawnych zabudowań wiejskich takich jak: stare, opustoszałe chaty, oborodomy, stodoły, spichlerze, młyny, kuźnie, studnie. Budowane one były zgodnie z kanonami tradycyjnej architektury wiejskiej. Są one przykładem unikatowej sztuki budowlanej, w których można przywrócić dawną funkcję lub nowe przeznaczenie, adaptując je do wymogów współczesnego klienta. Turysta potrzebuje odpoczynku w zabytkowym otoczeniu z możliwością korzystania z osiągnięć nowoczesności, np. dostęp do internetu, korzystanie z odpowiednio wyposażonego zaplecza higienicznego (toaleta i prysznic, a nie tzw. „sławojka”). Obiekty te można zakonserwować i zmodernizować dając im nowe przeznaczenie. W ich pomieszczeniach turyści mogliby korzystać z usług noclegowych (spanie na starych łóżkach lub w tzw. „szlabanach” z siennikami wypchanymi słomą), korzystanie z oferty lokalnej lub regionalnej kuchni wiejskiej, bądź też z innych atrakcji (np. warsztaty sztuki ludowej lub zajęć w zakresie „ginących zawodów”, takich jak: kowalstwo, kuśnierstwo, rymarstwo, garncarstwo, plecionkarstwo i inne). Na zdjęciu 1 zaprezentowano wolnostojące budynki na obszarach wiejskich województwa podlaskiego.

Zagospodarowanie „starych” obiektów na cele turystyczne może służyć rozwojowi obszarów wiejskich. Osoby mieszkające na wsi miałyby możliwość pozyskiwania dodatkowego źródła dochodów z prowadzenia usług turystycznych. W inicjatywach oddolnych na wsi przydatne mogą być też środki finansowe pochodzące z programów Unii Europejskiej. W rozwoju przedsięwzięcia agroturystycznego można korzystać z kredytów udzielanych na warunkach preferencyjnych. Stanowią one źródło finansowania w pracach modernizacyjnych gospodarstwa rolnego (np. zakup urządzeń, rozbudowa lub adaptacja pomieszczeń na cele agroturystyczne). Wraz z przystosowaniem obiektów do świadczenia usług turystycznych niezbędne staje się zachowanie wymogów ochrony środowiska naturalnego. W tym celu należy zaplanować budowę przydomowych oczyszczalni ekologicznych z filtrem typu gruntowo-roślinnym. Oczyszczone ścieki mogą być ponownie wykorzystane do celów gospodarczych, do budowy oczek wodnych, podlewania roślin w ogródku lub do zasilania spłuczek w toaletach.

Najważniejszy jest pomysł i determinacja w realizacji celu
Przykładem zagospodarowania „starych” domów wiejskich i budynków gospodarskich na cele turystyczne są Wiejskie Domy Pracy Twórczej „Uroczanka” dr Antoni Roman w Okopach, koło Suchowoli. Po przebudowie wykorzystywane są one do organizacji szkoleń, warsztatów, imprez kulturalnych i spotkań integracyjnych. Mają one na celu zapoznanie uczestników z bogactwem kulturowym i przyrodniczym wsi, a w tym z tradycją ginących zawodów, sztukami plastycznymi, wiejskim teatrem lalek, sztuką zielarską.
Na początku opracowano strategię zagospodarowania turystycznego tego terenu. Przede wszystkim miał być to pomysł innowacyjny, twórczy. Dokonano analizy wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań tego przedsięwzięcia, a jej wyniki przedstawia tabela 1.

Mocne strony	Słabe strony
1.    Oferta jest, nowatorska i innowacyjna, dostosowana do współczesnych trendów rozwoju turystyki. 2.    Oferta umożliwia wydłużenie sezonu turystycznego. 3.    Kompetentny personel gwarantujący przyjazny stosunek do turystów, miłą i fachową oraz bezpieczną obsługę. 4.    Bogata oferta kulturalna, ekologiczna, sportów ekstremalnych i zajęć rekreacyjnych. 5.    Intensywny poziom promocji. 6.    Wysoka jakość produktu przy stosunkowo niskiej cenie. 7.    Dobrze rozpoznany rynek turystyczny. 8.    Sprawne zarządzanie wiedzą, personelem i majątkiem, a także doświadczenie w prowadzeniu firmy i działalności społecznej.	1.    Ograniczone zasoby finansowe. 2.    Brak wewnętrznych materiałów reklamowych i własnego wydawnictwa.
Szanse	Zagrożenia
1.    Turystyka ze względu na swój potencjał należy do perspektywicznych branż rozwojowych województwa podlaskiego. 2.    Następuje odchodzenie od tradycyjnych form wypoczynku w kierunku rozrywki, emocji, przeżyć. 3.    Tendencje wśród turystów do poznawania dziedzictwa kulturowego wsi. 4.    Wzrost świadomości społecznej dotyczący ochrony walorów dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. 5.    Region wielonarodowościowy, wielokulturowy i wielojęzykowy. 6.    Lokalizacja przy trasie tranzytowej i rowerowej Ateny-Helsinki. 7.    Bliskość do Białegostoku, uzdrowiska Augustów i Supraśl, Kanału Augustowskiego, Biebrzy i Mazur. 8.    Atrakcyjne szlaki piesze, kajakowe, rowerowe i konne oraz urokliwe tereny spacerowe. 9.    Brak konkurencji na tym terenie w zakresie proponowanej oferty turystyczno-rekreacyjnej.	1.    Stosunkowo niewielki ruch turystyczny na Podlasiu. 2.    Niezadowalający poziom rozwoju infrastruktury turystycznej. 3.    Rosnąca migracja z regionu. 4.    Niski poziom aktywności przedsiębiorczej i wykształcenia społeczności lokalnej. 5.    Niewykorzystane walory kulturowe i przyrodnicze. 6.    Słabo oznakowane i zagospodarowane szlaki turystyczne. 7.    Mało skuteczna promocja turystyki w regionie. 8.    Brak połączeń lotniczych (krajowych i zagranicznych). 9.    Brak strategii rozwoju turystyki w gminie.

Tabela 1. Analiza SWOT Wiejskich Domów Pracy Twórczej „Uroczanka” dr Antoni Roman w Okopach. Źródło: opracowanie własne.

Oferta turystyczna miała polegać na tym, że obok tradycyjnego wypoczynku uwzględniającego wykorzystanie naturalnych zasobów przyrodniczych wprowadzono formę aktywności intelektualnej, związanej z poznawaniem wartości dziedzictwa kulturowego obszaru, przeżywaniem, rozwojem zainteresowań. Należy przy tym zauważyć, że dotychczasowy rozwój turystyki wiejskiej, w tym agroturystyki, oparty jest głównie na tradycyjnych i biernych formach spędzania wolnego czasu. Całość koncepcji Wiejskich Domów Pracy Twórczej „Uroczanka” dr Antoni Roman i jej realizacja dają podstawę wprowadzenia nowego terminu aktywności turystycznej na obszarach wiejskich. Jest nim pojęcie „nowa agroturystyka”. W świetle tej terminologii osoba korzystająca z usług gospodarstw agroturystycznych oczekuje bogatej oferty turystycznej. Przyjezdny oczekuje emocji, przeżywania, poznawania wartości naszej tożsamości. Warto pomyśleć, aby podczas wypoczynku zapewniono nie tylko aktywne formy spędzania wolnego czasu w środowisku przyrodniczym, lecz również kontakt intelektualny z ludźmi, odkrywanie wartości dziedzictwa kulturowego regionu, zagwarantowanie szybkiego przemieszczania się z miejsca na miejsce, przy jednoczesnym zapewnieniu coraz to nowszych atrakcji i bezpieczeństwa. Prace związane z zagospodarowaniem otoczenia budynków w obrębie danego gospodarstwa przedstawiają poniższe zdjęcia.

W Wiejskich Domach Pracy Twórczej „Uroczanka” dr Antoni Roman wybudowano przydomową oczyszczalnię ekologiczną. Stanowi to zespół urządzeń służących do neutralizacji ścieków wytwarzanych w budynku lub kompleksie domów. Warunkiem prawidłowego funkcjonowania przydomowej oczyszczalni jest jej umiejętna obsługa polegająca na następujących czynnościach: okresowa kontrola składu odpływu, ewentualnie indeksu osadu czynnego, odpowiednia regulacja natlenienia i uzupełnianie kultur mikroorganizmów, usuwania osadu i kożucha z osadnika raz w roku lub po wypełnieniu osadnika osadem do połowy. Etapy prac danego przedsięwzięcia przedstawiono na zdjęciach.

Wszystkie budynki odtwarzano zgodnie z tradycyjną techniką i technologią budownictwa wiejskiego. Umieszczono je na podstawie kamiennej z kamiennym cokołem wokół nich. Nie użyto przy tym zaprawy cementowej. Zdjęcie 4 przedstawia podstawę kamienną jednego z domów tematycznych usytuowanych na lądzie.

Natomiast na zdjęciu 5 zaprezentowano podstawę kamienną domu tematycznego położonego nad stawem.

Na zdjęciu 6 zaprezentowano podstawę kamienną jednego z budynków tematycznych „zawieszonego” nad strumykiem.

Obiekty te zostały odtworzone na podstawie kamiennej zgodnie z tradycyjną sztuką budowania domów wiejskich, co obrazują poniżej przedstawione zdjęcia.

Do poszczególnych domów, będących „żywymi muzeami”, przypisane zostały określone nazwy: Chata Swojskich Smaków, Dom Rzemiosła Dawnego, Antkowa Kuźnia, Dom Dzieła Artystycznego, Słowiańska Chata Zdrowia i Urody, Chata Dobrego Wychowania. Część z nich zaprezentowano na zdjęciu 8.

W budynkach wiejskich, które mają obecnie nowe zastosowanie, znajduje się ekspozycja muzealna o określonej tematyce, a jej eksponaty wykorzystuje się do prowadzenia zaplanowanych zajęć (zdjęcie 9).

W budynkach tych organizowane są następujące zajęcia:
•    multimedialne prezentacje dorobku kulturowego województwa podlaskiego;
•    pokazy rzemiosła dawnego (ginących zawodów), kulinarne, zdrowego stylu życia oraz twórczości artystycznej (profesjonalnej i ludowej);
•    warsztaty tematyczne w zakresie: wytwarzania przedmiotów codziennego użytku w gospodarstwie domowym, w zabawie i twórczości artystycznej, tradycyjnego wzornictwa (zdobnictwa), renowacji dóbr kultury i warsztatów plastycznych (malarstwo, rysunek, rzeźba), działalności Wiejskiego Teatru Lalek, tradycyjnego przygotowania potraw kuchni lokalnej i regionalnej oraz popularyzacji innych aspektów zdrowego stylu życia (ziołozbieractwo, metody przechowywania ziół, receptury stosowania ziół w lecznictwie, w profilaktyce i rehabilitacji, a także zajęcia w przedmiocie masażu ręcznego i mechanicznego w Izbie Masażu);
•    szkolenia i przedsięwzięcia edukacyjne;
•    Wiejska Galeria, w której prezentowane są ekspozycje stałe i czasowe, a także koncerty muzyki dawnej;
•    Wiejska Karczma „U Romana”, w której przeprowadzane są imprezy integracyjne.

Wiejskie Domy Pracy Twórczej „Uroczanka” dr Antoni Roman mają na celu:
•    rozwój zainteresowań wśród odwiedzających w zakresie wartości dziedzictwa kulturowego;
•    wspieranie przedsiębiorczości i kreatywności na terenach wiejskich;
•    ochronę, dokumentowanie, ekspozycję i wykorzystanie walorów dziedzictwa kulturowego regionu w formie edukacyjno-warsztatowej w „żywych muzeach”;
•    organizację zajęć dotyczących poznania skarbów dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego na ścieżkach tematycznych;
•    racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych regionu w turystyce i ochronie zdrowia;
•    promocję wartości kulturowych i przyrodniczych regionu.
Niektóre z prac turystów, które są dla nich trofeum (pamiątką), zostały zaprezentowane na zdjęciu 11.

Tworzenie własnoręcznie wykonanej bazy lokalowej i wyposażanie w eksponaty odbywało się przez dwanaście lat. Dokonali tego wyłącznie właściciele tego przedsięwzięcia.

Źródła finansowania działalności agroturystycznej
Rozpoczęcie i rozwój działalności agroturystycznej może być finansowany ze środków pochodzących z wielu źródeł. Wśród nich – to oszczędności własne rolnika i jego rodziny, wsparcie finansowe od znajomych. W realizacji pomysłu w agroturystyce można korzystać z kredytów na warunkach preferencyjnych oraz z innych środków finansowych pochodzących z funduszy Unii Europejskiej.

Rachunek kosztów z tytułu działalności agroturystycznej na wsi
Tworzenie bazy lokalowej na potrzeby agroturystyki związane było z ponoszeniem różnego rodzaju kosztów. W ramach prac konserwatorskich i modernizacyjnych w Wiejskich Domach Pracy Twórczej „Uroczanka” dr Antoni Roman poniesiono następujące koszty na odtworzenie jednego budynku:
•    zakup domu lub budynku gospodarczego (w cenie do 1000 zł),
•    zakup materiałów budowlanych z drewna (na wymianę podwalin, uzupełnienia starej masy i budowę nowego dachu w pełni odeskowanego – 4000 zł),
•    zakup blachodachówki na dachu o powierzchni 140 m2 – 3400 zł,
•    zakup gwoździ, śrub, wkrętów, nakrętek i podkładek – 2000 zł,
•    zakup wkrętów do mocowania blachodachówki – 200 zł,
•    zakup folii na pokrycie dachowe – 200 zł,
•    zakup okien (6 sztuk) – 2400 zł,
•    zakup materiałów konserwujących drewno – 300 zł,
•    zakup drzwi – 400 zł,
•    wymiana podłogi na betonową z ocieplaniem wykładana terakotą – 4000 zł,
•    zakup kominka i osprzętu – 6000 zł,
•    doprowadzenie wody (projekt i materiały) – 3500 zł,
•    koszt instalacji elektrycznej – 4000 zł,
•    budowa instalacji kanalizacyjnej wraz z przydomową oczyszczalnią ekologiczną – 3000 zł.
Łączny koszt modernizacji obiektu na cele agroturystyczne wynosi 34400 zł. Planuje się, że poniesione koszty z tytułu działań inwestycyjno-modernizacyjnych w celu zagospodarowania jednego budynku zostaną zwrócone w ciągu 3 lat funkcjonowania tego obiektu.

Promocja obiektu agroturystycznego
Najbardziej skuteczną formą promocji dla gospodarstwa agroturystycznego jest satysfakcja klienta z pobytu w danym miejscu. Turysta może poinformować kolejne osoby ze swojego otoczenia, dzięki czemu zwiększa się liczba chętnych do skorzystania z wypoczynku w danym gospodarstwie. Najważniejszym staje się zdobycie pierwszych gości, a także dotarcie do tych, którzy o działalności agroturystycznej jeszcze nie wiedzieli, lecz zgłaszają potrzebę na wypoczynek na wsi. Przekazywanie innym informacji o ciekawych usługach agroturystycznych to swoiste budowanie wizerunku danego przedsięwzięcia i tworzenie sieci osób zainteresowanych tego typu formą aktywności turystycznej na wsi. Pozytywna ocena działalności konkretnego gospodarstwa agroturystycznego i jego rekomendacje w bezpośrednich relacjach międzyludzkich, pozostają ważnym źródłem i bodźcem do zainteresowania się daną kwaterą agroturystyczną. Turyści często dokumentują swój pobyt w formie własnoręcznie wykonywanych zdjęć. Jedne z nich obrazują spotkanie młodzieży w gospodarstwie w Okopach (zdjęcie 12).

Większość właścicieli gospodarstw agroturystycznych nie jest w stanie samodzielnie wypromować swoich usług. Wymaga to specjalnych kwalifikacji, odpowiednich umiejętności i wysokich nakładów finansowych. Dlatego we wszystkich krajach Unii Europejskiej promowaniem kwater wiejskich zajmują się profesjonalne stowarzyszenia agroturystyczne, organizacje rolnicze, turystyczne, które mogą liczyć na współpracę i pomoc finansową państwa oraz władz lokalnych. Posiadają one i uzyskują od państwa oraz z funduszy Unii Europejskiej środki przeznaczone na promocję agroturystyki i obszarów wiejskich. W ramach promocji organizowane są różnego rodzaju kiermasze, festyny, jarmarki i inne plenerowe imprezy. Podczas takich spotkań są dostępne stoiska z regionalnymi potrawami, często odpowiednimi dla regionu, a także spotkania z właścicielami gospodarstw agroturystycznych, którzy mogą opowiedzieć i zareklamować udostępniane przez siebie miejsce wypoczynku. Takie imprezy mają za zadanie również pokazać piękno całego regionu i możliwości aktywnego wypoczynku. Ponadto stowarzyszenia zajmują się wykreowaniem wizerunku gospodarstw agroturystycznych z danego regionu przez tworzenie katalogów, plakatów i innych folderów reklamowych.
Na terenie Polski promocją agroturystyki zajmują się między innymi ośrodki doradztwa rolniczego. Popularyzują one agroturystykę wśród rolników i pomagają im w organizowaniu tej działalności. Pracownicy ODR opracowują materiały prasowe, wydają regionalne katalogi, umieszczają oferty kwater na stronach internetowych.
Dużą rolę w rozpowszechnianiu wypoczynku na wsi odgrywają regionalne stowarzyszenia agroturystyczne powiązane z Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Federacja prowadzi rejestrację i promocję gospodarstw agroturystycznych. Wydaje również katalog z ofertami z całej Polski.
Jednym z elementów promocji gospodarstwa agroturystycznego jest własna strona internetowa obiektu. Kwaterodawcy bardzo często w promocji własnego obiektu wykorzystują portale internetowe. Część usługodawców posiada własną stronę internetową, inni korzystają z serwisu internetowego urzędu gminy lub powiatu, ośrodka doradztwa rolniczego, stowarzyszenia agroturystycznego. W internecie można znaleźć wiele ofert agroturystycznych. Niestety, znaczna ich część jest przygotowana nieprofesjonalnie. Brakuje w nich wielu istotnych danych, np. informacji o możliwości korzystania z kuchni, lodówki, parkingu bądź też o dokładnych cenach obowiązujących w gospodarstwie. Często umieszczane informacje na stronach internetowych kwater agroturystycznych nie są tożsame z rzeczywistym stanem obiektu. Można również spotkać się z niecodziennymi sposobami komunikowania się z potencjalnym odbiorcą usług agroturystycznych. Jednym z nich może być popularyzacja swojej oferty przez opisywanie w formie dziennika internetowego swojego gospodarstwa. To wywołuje u odbiorcy żywe zainteresowanie i chęć odwiedzenia danego miejsca.
Usługodawcy własne gospodarstwo mogą promować przez wykorzystanie do tego celu katalogi, broszury, ulotki czy też wizytówki. Pomocną rolę odgrywają również publikacje wydawane przez stowarzyszenia agroturystyczne.
Jedną z form promocji obiektu agroturystycznego są targi turystyczne i imprezy im towarzyszące (kiermasze, pikniki, jarmarki, spotkania kwaterodawców z biurami podroży i innymi organizatorami ruchu turystycznego, tzw. „workshoping”). Wyjazdy na imprezy turystyczne mogą być współorganizowane ze stowarzyszeniami agroturystycznymi z uwagi na wysokie koszty uczestnictwa. Prezentowane na nich mogą być najciekawsze miejsca wypoczynku w Polsce. Nie są one jednak najlepszą formą promocji, gdyż z reguły uczestniczą w nich pośrednicy wczasów, jakimi są biura podróży.
Promując własną kwaterę agroturystyczną można skorzystać z ogłoszeń w prasie. Jest to kosztowne przedsięwzięcie i jednocześnie mało skuteczne.
Niektórzy właściciele gospodarstw agroturystycznych dzięki swojej przedsiębiorczości i kreatywności mogą korzystać z bezpłatnych form promocji. Do nich można zaliczyć uczestnictwo w konkursach organizowanych wspólnie przez Polską Organizację Turystyczną, Podlaską Regionalną Organizację Turystyczną i Podlaski Urząd Marszałkowski. Laureaci tych konkursów są promowani w licznych katalogach i publikacjach, a także na stronach internetowych tych instytucji, np. www.wrotapodlasia.pl czy też wirtualna prezentacja oferty agroturystycznej na www.odkryjpodlaskie.pl.
Na zdjęciu 13 zaprezentowano formy promocji wykorzystywane przez Wiejskie Domy Pracy Twórczej „Uroczanka” dr Antoni Roman w Okopach (informacja przekazywana w telewizji, uczestnictwo w konkursach, w tym Innowator Podlasia, organizacja jarmarków dzieła artystycznego i staroci).

Należy jednak zauważyć, że promocja gospodarstwa w internecie jest obecnie najszybszą formą sprawdzenia, jakie atrakcje oferuje obiekt agroturystyczny swoim potencjalnym gościom.

Podsumowanie i wnioski
Podejmowanie działań w kierunku rozwijania aktywności rolniczej na obszarach wiejskich w turystyce związane jest z ponoszeniem kosztów, które można zwrócić dzięki atrakcyjnej ofercie agroturystycznej w ciągu kilku lat. Może się tego podjąć przeciętnie usytuowana rodzina, korzystając z oszczędności własnych lub pomocy z zewnątrz, np. z kredytu lub środków Unii Europejskiej. Dzięki tego typu działalności tworzone są nowe miejsca pracy, pozwalające uzyskać dodatkowe dochody, a jednocześnie istnieją realne podstawy ochrony wartości dziedzictwa kulturowego, naszej tożsamości i „korzenie” pochodzenia.
Oferta turystyczna Wiejskich Domów Pracy Twórczej „Uroczanka” dr Antoni Roman została uznana za innowacyjną i uzyskała tytuł Innowatora Podlasia 2011 w kategorii osoba kreująca innowacyjne rozwiązania w konkursie organizowanym przez Marszałka Województwa Podlaskiego i Rektora Uniwersytetu w Białymstoku. Jej oferta agroturystyczna uwzględnia nie tylko korzystanie z naturalnych właściwości środowiska takich, jak: cisza, spokój, świeże powietrze i inne wartości przyrodnicze, lecz także atrakcje związane z poznawaniem, przeżywaniem, podniesieniem swoich kwalifikacji, rozwojem zainteresowań, a także przypomnienie sobie dzieciństwa i chęci powrotu do „korzeni”. Organizatorzy przedsięwzięcia gwarantują bezpieczeństwo pobytu (osobiste, finansowe) i możliwość spotkania się w kręgu ciekawych ludzi.

Literatura

1.    Kurek W., Mika M.: Zagospodarowanie turystyczne. [w:] Turystyka. Red. naukowa W. Kurek. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
2.    Sikora J.: Agroturystyka. Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012.
3.    Werner Z.: Zagospodarowanie turystyczne. [w:] Turystyka w ujęciu interdyscyplinarnym. Red. naukowa J. Wyrzykowski, J. Marak. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlowej we Wrocławiu, Wrocław 2010.

Autorzy:

Dr Michał Roman
Katedra Ekonomiki Edukacji, Komunikowania i Doradztwa
Wydział Nauk Ekonomicznych
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa
michal_roman@sggw.pl

Dr Antoni Roman
Wiejskie Domy Pracy Twórczej „Uroczanka” dr Antoni Roman w Okopach
Okopy 24, 16-150 Suchowola
uroczanka.okopy@interia.pl

Data publikacji: 2015 r.